Nguyên nhân bệnh gai cột sống

Gai cột sống thắt lưng với các triệu chứng đau nhức thắt lưng cần phải được xác định rõ bệnh lý chính là thoái hóa đĩa đệm. Khi lớp sụn đĩa đệm giữa các đốt sống bị mất hoặc giảm chức năng dẫn tới mâm đốt sống phải chịu lực quá tải, kết quả là hình thành các gai xương ngoài rìa thân đốt sống. Bệnh nhân bị gai cột sống thắt lưng thường có các biểu hiện đau nhức lan xuống chân, bệnh nặng có thể dẫn tới vẹo cột sống 1 bên, co rút cơ thắt lưng, làm giới hạn vận động.

Như vậy quá trình lão hóa và tổn thương, thoái hóa đĩa đệm là nguyên nhân chính gây ra bệnh gai cột sống và chèn ép các dây thần kinh khiến người bệnh bị đau nhức hông, đùi.

Mô tả bệnh lý

Bình thường, sụn khớp được cấu tạo chủ yếu bởi collagen, nước và proteoglycan. Khi sụn của đĩa đệm bị thoái hóa, các tế bào sụn không còn hoặc chức năng suy giảm làm cho quá trình tái tạo lại sụn bị rối loạn, làm lực phân bổ trên thân đốt sống không đồng đều, khiến cho xương mâm đốt sống phải chịu tải cao hơn, dẫn đến hình thành các gai xương ở rìa ngoài thân đốt sống. Gai xương có hình thô và đậm đặc và hay chèn ép lên các bó cơ, dây thần kinh khiến người bệnh đau đớn khó chịu.

Mặc dù bệnh gai cột sống liên quan đến tuổi già, tuy nhiên do một số điều kiện sống và di truyền, bệnh có thể xuất hiện sớm ở độ tuổi 40. Quá trình dẫn đến hình thành các gai xương có thể xuất hiện ngay từ giai đoạn đầu của bệnh, kèm theo các thay đổi cấu trúc khớp khác như giảm chiều cao đĩa đệm liên đốt sống, mòn sụn và dày xương dưới sụn.Các thay đổi cấu trúc này có thể nhìn thấy rất rõ trên phim chụp Xquang cột sống thắt lưng thẳng và nghiêng.

Triệu chứng bệnh gai cột sống

Hầu hết bệnh nhân bị bệnh gai cột sống đều cảm thẩy các cơn đau thắt lưng mức độ thấp và chịu đựng được tuy nhiên thỉnh thoảng có cơn đau dữ dội kéo dài vài ngày sau đó biến mất. Các biểu hiện có thể được mô tả như sau:

- Các cơn đau tập trung ở giữa thắt lưng hay lan tỏa xuống hai bên hông, háng hoặc chân 
- Đau có thể liên tục và kéo dài đến 6 tuần 
- Các cơn đau xuất hiện nhiều hơn khi ngồi so với khi đứng, đi và nằm
- Khi đứng lâu một tư thế hoặc ngồi lâu một tư thế như lái xe đường dài cũng gây đau nhiều hơn
- Khi mang vác vật nặng và khi khom người ra trước
- Cơn đau sẽ trở nên trầm trọng ở vài động tác đặc biệt như khom người ra trước, xoay cột sống

Nguyên nhân gây nên các cơn đau là do khi đĩa đệm bị chèn ép dẫn đến chất dịch nhày thoát ra ngoài và đĩa bị xẹp xuống dẫn đến lỗ liên hợp nơi rễ thần kinh tủy sống chui qua bị hẹp lại có thể chèn ép rễ thần kinh gây tê bì hay yếu liệt phần cơ do rễ thần kinh chi phối, khi đó gọi là bệnh lý rễ thần kinh.

Điều trị và phòng ngừa gai cột sống thắt lưng

Nhìn chung, bệnh lý gai cột sống thắt lưng chính xác hơn là bệnh thoái hóa đĩa đệm là bệnh mãn tính, thường xảy ra ở tuổi trung niên, nhiều trường hợp gây đau nhức và hạn chế vận động làm ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Việc phát hiện sớm và điều trị là cần thiết, trước tiên cần điều trị bằng thuốc, tập vật lý trị liệu phù hợp với tình trạng bệnh lý.

Để phòng ngừa gai cột sống thắt lưng cũng như để hạn chế tình trạng bệnh nặng hơn thì ta cần tìm hiểu và thực hiện đúng kỹ năng lao động cũng như các tư thế khi sinh hoạt để đảm bảo đốt sống và đĩa đệm luôn ở tư thế chức năng, hạn chế áp lực tác động vào đĩa đệm.